زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

جمله انشایی





جمله انشایی مقابل جمله خبری می باشد و از آن در باب هایی نظیر حج و تجارت سخن گفته شده.
به جمله انشائیه جمله تامه انشائیه و مرکب تام انشایی نیز گفته می شود.


۱ - معنی جمله انشایی



به جمله‏ای که بر ابراز یا ایجاد معنایی دلالت کند، جمله انشایی گویند، مانند «صَلّ» (نماز بگزار) که بر ایجاد یا ابراز طلب و بر انگیختن مکلف به نماز دلالت دارد، بر خلاف جمله خبری که مفاد آن اخبار از وقوع یا عدم وقوع فعلی است. از این رو، جمله انشایی به صدق و کذب متصف نمی‏شود، بر خلاف جمله خبری.
[۲] دروس فی علم الاصول ج۱، ص۲۸۴-۲۸۵.


۲ - احکام جمله انشایی



از جمله محرمات احرامجدال، یعنی گفتن «لا واللَّه» و «بلی‏ واللَّه» است. بنابه تصریح برخی، حرمت آن تنها در صورتی است که متعلّق قسم جمله خبری باشد که متصف به صدق و کذب می‏گردد، نه جمله انشایی بنابر این، اگر محرم در مقام وعده بگوید: «واللَّه این کار را باید انجام دهم» گفتن چنین جمله‏ای- که متصف به صدق و کذب نمی‏شود- در حال احرام، حرام نیست.
[۳] المعتمد فی شرح المناسک ج۲، ص۱۶۶.

ستایش کردن از کسی که استحقاق آن را ندارد، چنانچه با جمله خبری باشد حرام است؛ زیرا مصداق دروغ است. اما اگر با جمله انشایی باشد به تصریح برخی، حرام نیست، مگر آنکه عنوان حرام دیگری بر آن صادق باشد، مانند ستایش کردن از کسی که بیزاری جستن از او واجب است.
[۴] مصباح الفقاهة ج۱، ص۴۲۵-۴۲۶.


۳ - پانویس


 
۱. مصباح الفقاهة ج۲، ص۵۲.    
۲. دروس فی علم الاصول ج۱، ص۲۸۴-۲۸۵.
۳. المعتمد فی شرح المناسک ج۲، ص۱۶۶.
۴. مصباح الفقاهة ج۱، ص۴۲۵-۴۲۶.


۴ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۱۱۴-۱۱۵.    


رده‌های این صفحه : اصول فقه | اقسام جمله | مباحث الفاظ




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.